วัสดุธรรมชาติที่ใช้ในการย้อมสี

 
 

สีดำ เกิดจากการย้อมสีของ “มะเกลือ
  

4. สีดำ เกิดจากการย้อมสีของ “มะเกลือ
 

ชื่อทางวิทยาศาสตร์ : Diospyros mollis Griff.,J.
ขื่อวงศ์ : EBENACEAE
ชื่อสามัญ : Ebony tree

  ต้นมะเกลือเป็นไม้ยืนต้นขนาดกลางถึงใหญ่ สูง 10-25 เมตร เปลือกนอกลำต้นและกิ่งมีสีดำ แตกเป็นสะเก็ดเล็กๆเปลือกในเหลืองอ่อน เนื้อไม้ขาวและเปลี่ยนเป็นสีดำเมื่อตัดทิ้งไว้ ใบเดี่ยวเรียงสลับ ใบเป็นรูปไข่ขอบขนาน ขนาดกว้าง 2-4 เซนติเมตร ยาว 3-7 เซนติเมตร ปลายใบสอบทู่ โคนใบมน แผ่นใบบาง ผิวใบเกลี้ยง หรือมีขนชัดเจนที่เส้นใบด้านหลัง ใบแห้งมีสีดำ ดอกแยกเพศอยู่ต่างต้น ออกที่ซอกใบ เพศผู้เป็นช่อสั้นๆ เพศเมียเป็นดอกเดี่ยว ผลกลมขนาด 2 เซนติเมตร เปลือกบาง ผิวเกลี้ยง ผลแห้งแก่จัดมีดีดำและเปราะ โคนผลกลีบเกลี้ยงติดอยู่ ปลายกลีบเลี้ยงพับกลับ ไม่มีขน เมล็ดกลมรี ด้านหนึ่งโค้ง ด้านหนึ่งตรง ผิวเป็นมัน มีน้ำตาล

    การเตรียมน้ำย้อม
นำผลสดมาโขลกให้ละเอียด ผสมน้ำแล้วต้มให้เดือด นำมากรองได้น้ำย้อมสีขาวขุ่น

    การย้อม

แช่เส้นไหมหรือเส้นฝ้ายในน้ำย้อมอุณหภูมิปกตินาน 10 นาที จากนั้นแยกเส้นไหม หรือเส้นฝ้ายขึ้นผึ่งให้แห้ง นำน้ำย้อมขึ้นตั้งไฟจนมีไอขึ้นแต่ไม่ถึงเดือด นำเส้นไหมหรือเส้นฝ้ายที่ผึ่งไว้ลงมาย้อมน้ำย้อมด้วยไฟอ่อน 1 ชั่วโมง แล้วนำขึ้นมาผึ่งให้แห้ง ย้อมเช่นนี้ซ้ำประมาณ 4-5 ครั้ง (วันละครั้ง) ในการย้อมครั้งสุดท้ายผสมน้ำส้มสายชู (อัตราส่วน 300 มิลลิลิตรต่อน้ำย้อม 30 ลิตร) ลงในน้ำย้อมขณะย้อมร้อน เพื่อให้สีติดดีขึ้น เมื่อย้อมเสร็จผึ่งเส้นไหม หรือเส้นฝ้ายให้เย็น แล้วล้างน้ำให้สะอาดผึ่งให้แห้งในที่ร่ม จะได้เส้นไหมหรือ เส้นฝ้ายสีน้ำตาลดำถึงสีดำเข้ม

สีที่ได้จากการย้อมต้นมะเกลือ C100 M34 Y0 K100